1ο Δημοτικό Σχολείο και 2ο Νηπιαγωγείο Ρεθύμνου - Τούρκικο

Location :

Το 1ο Δημοτικό σχολείο Ρεθύμνου ή ''Τούρκικο'', όπως συνηθίζεται να αποκαλείται, είναι το παλιότερο σχολικό κτήριο του Ρεθύμνου.

Ιστορία του Σχολείου.

Το πρώτο κτήριο του σχολείου, που σημειωτέον δεν υπάρχει σήμερα, κατασκευάστηκε το 1795, από τον Κλάψα Εδεχέμ Μπέη. Αυτό μαρτυρά η μαρμάρινη τούρκικη επιγραφή που βρίσκεται πάνω από το ανώφλι της δυτικής εξώπορτας στο τέλος της οδού Παπαμιχελάκη και την οποία μετάφρασε ο τουρκορεθυμνιώτης Μεχμέτ Ουσταμπιλαλάκις: «Αυτό το σχολείο το έκαμε ο Κλάψας Εδεχέμ Μπέης και το δώρισε στην Παιδεία για να διαβάζουν (φοιτούν) τα θηλυκά παιδιά. Οι επισκέπτες και αυτοί που θα διδάξουν ας εύχονται για τη σωτηρία μου. 1210 μήνας Μουχαρέμ. (1795 μ.Χ.)».

Ο Εδεχέμ Μπέης ανήκε στη γνωστή τουρκορεθυμνιώτικη οικογένεια των Κλαψάρηδων, που εκτός από το Τούρκικο Σχολείο, φαίνεται πως κατασκεύασαν και ένα μεγάλο αριθμό κρηνών στην πόλη του Ρεθύμνου, όπως την κρήνη που βρίσκεται εντοιχισμένη στη δυτική πλευρά του Δημοτικού κήπου και στην οδό Πατριάρχου Γρηγορίου. Επίσης την κρήνη του Αγίου Γεωργίου και πιθανότατα αυτή της οδού Πάνου Κορωναίου.

Το σχολείο λειτούργησε ως τούρκικο παρθεναγωγείο που διδάσκονταν εκτός από την τουρκική γλώσσα, κοπτική, ραπτική, καθώς και οικοκυρικές τέχνες. Επίσης διδασκόταν και η ελληνική γλώσσα, από Ελληνίδες δασκάλες. Τη Διεύθυνση του σχολείου είχε όμως Μωαμεθανή στο θρήσκευμα δασκάλα. Επειδή η μωαμεθανική θρησκεία δεν επέτρεπε τη συναναστροφή αγοριών και κοριτσιών στον ίδιο χώρο, τα αγόρια φοιτούσαν σε άλλο κτήριο που βρισκόταν κοντά στο παρθεναγωγείο. Είχαν μάλιστα και χωριστή είσοδο, από την ανατολική πλευρά, του Αγίου Φραγκίσκου, ενώ τα κορίτσια εισέρχονταν από τη δυτική είσοδο. Όπως προαναφέραμε, κανένα από αυτά τα αρχικά κτήρια δε σώζεται σήμερα.

Στον αύλιο χώρο του σχολείου, δεξιά της εισόδου του Αγίου Φραγκίσκου, υπήρχε επίσης ένα κτήριο, συνέχεια του κτηρίου της περιηγητικής Λέσχης. Στην αρχή χρησιμοποιήθηκε ως αίθουσα διδασκαλίας, μετέπειτα στέγασε τα γραφεία της Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης και τέλος χρησιμοποιήθηκε σαν αποθήκη της Περιηγητικής Λέσχης. Και αυτό το κτήριο κατεδαφίστηκε και δεν υπάρχει σήμερα.

Το σημερινό κτήριο του σχολείου χτίστηκε το 1890 από πεπειραμένους χτίστες της Πηγής και από το 1899 λειτούργησε ως 4/θέσιο μικτό σχολείο, για να γίνει αργότερα πάλι μόνο θηλέων και το 1929, μόνιμα πια μικτό. Από το 1911, άρχισε να δέχεται και Ελληνόπουλα που υπερτερούσαν των μωαμεθανών μαθητών, ενώ από το 1923, μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών με τη συνθήκη της Λοζάννης, έγινε απόλυτα ελληνικό.

Σήμερα, στο γραφείο του σχολείου, σώζεται ένα μέρος του αρχείου των μαθητών του μουσουλμανικού Παρθεναγωγείου του σχολικού έτους 1919-1920. Η διευθύντρια εκείνη την περίοδο ήταν η τουρκοκρητικιά Ναλλή Κουμαριτάκη, ενώ δασκάλες ήταν η Ελευθερία Λαμπάκη, η Άννα Καπετανάκη, η Μαρία Λαρίου και η Χαλιμέ Γαλιδάκη. Τελευταία ουσιαστικά χρονιά λειτουργίας του Παρθεναγωγείου ήταν το 1923, οπότε στο σχολείο φοιτούσαν 203 μαθήτριες. Σώζεται επίσης το αρχείο του Αρρεναγωγείου από το 1899, όπου πολλοί Ρεθυμνιώτες μπορούν να αναγνωρίσουν τα ονόματα των προγόνων τους. Ο πρώτος διευθυντής του Αρρεναγωγείου ήταν ο Μανούσσος Ανδρουλιδάκης, ενώ υπηρέτησαν ακόμη ως διευθυντές σπουδαίοι δάσκαλοι όπως Γεώργιος Δαφέρμος, ο Εμμανουήλ Πλυμάκης κ.α. Το σχολείο μάλιστα, το 1922 έφτασε να έχει 508 μαθητές !

Από το 1967, με υπουργική απόφαση, το κτήριο έχει κριθεί παραδοσιακό διατηρητέο ιστορικό μνημείο.

Μορφή του κτηρίου.

Το κτήριο του σχολείου είναι διώροφο και περιλαμβάνει 11 αίθουσες διδασκαλίας. Απ’ αυτές, 6 βρίσκονται στο ισόγειο και 5 στον όροφο, διατεταγμένες γύρω από αξονικό διάδρομο. Το κτήριο έχει διαστάσεις 19 Χ 16,5, δηλαδή καλύπτει επιφάνεια 313 τ.μ. και το ύψος του φτάνει τα 12 μ. Καλύπτεται δε με τετράριχτη κεραμοσκέπαστη οροφή. Στην πρόσοψή του ανοίγονται 15 τοξωτά υψηλόκορμα παράθυρα, από τα οποία τα τέσσερα είναι χτισμένα (τυφλά), για λόγους στατικότητας του κτηρίου. Τα παράθυρα αυτά δεν είναι συμμετρικά διατεταγμένα γύρω από την είσοδο του σχολείου. Η εξωτερική τσιμεντένια σκάλα που συνδέει τα δυο επίπεδα του σχολείου κατασκευάστηκε το 1950 και αντικατέστησε την εσωτερική ξύλινη που συνέδεε το ισόγειο με τον όροφο του κτηρίου. Τέλος, οι γωνίες του κτηρίου είναι κτισμένες από λαξευτούς πωρόλιθους που εφαρμόζουν άριστα μεταξύ τους. Οι πωρόλιθοι αυτοί είναι δεμένοι με σίδερο, για μεγαλύτερη αντοχή.

Η ανατολική είσοδος του σχολείου βρίσκεται δίπλα στην εκκλησία του Αγίου Φραγκίσκου. Το εξωτερικό θύρωμα είναι της ενετικής περιόδου, που οι Τούρκοι μίκρυναν χτίζοντας εσωτερικά ένα μικρότερο θύρωμα. Ανάμεσα στα δυο τόξα παρεμβάλλεται ένα μεγάλο επιπεδόγλυφο κομμάτι με μια εντυπωσιακή, μεγάλων διαστάσεων κληματαριά. Δεξιά και αριστερά του θυρώματος υπάρχουν τέσσερις επιπεδόγλυφες παραστάσεις. Στις βάσεις των παραστάδων απεικονίζονται δυο μισοκατεστραμμένα λιοντάρια, ενώ στο ύψος των επικράνων εμφανίζονται τεμένη με μισοφέγγαρο (alem), εθνικά σύμβολα της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Το τούρκικο μαυσωλείο.

Στη Β.Α. γωνία του περιβόλου του σχολείου, που σήμερα είναι τμήμα της πλατείας Μικρασιατών, υπάρχει το μαυσωλείο (τουρμπές) ενός Τούρκου στρατιώτη που σκοτώθηκε το 1646, κατά την πολιορκία του Ρεθύμνου. Το κτήριο έχει σχεδόν τετραγωνική κάτοψη και διαθέτει θολωτή σκεπή. Διατηρείται σε αρκετά καλή κατάσταση, αφού οι Τούρκοι το είχαν ανακαινίσει το 1911.


Το παραπάνω κείμενο για την ιστορία του Σχολείου μας βρίσκεται στην τοποθεσία http://deredakis.blogspot.gr/2010/01/blog-post_16.html και δημιουργήθηκε από τον κ. Νίκο Δερεδάκη

ΠΗΓΕΣ
Αρχείο 1ου Δημοτικού Σχολείου Ρεθύμνου
Μαλαγάρη Α. – Στρατιδάκης Χ., Ρέθυμνο οδηγός για την πόλη, Αθήνα 19954
Μουτσόπουλος Ν., Η παλαιά πόλη του Ρεθύμνου, Θεσσαλονίκη 1977
Παπαδάκης Μιχ., Μεταφράσεις τούρκικων επιγραφών στο Ρέθυμνο, Προμηθεύς ο Πυρφόρος, τ. 29

• Anynomous

  12 March 2019

  Ο Σύλλογος γονέων και κηδεμόνων του 1ου δημοτικου και 2ου Νηπιαγωγείου Ρεθύμνου Σας ενημερώνει ότι θα πραγματοποιηθεί συνέλευση την Πέμπτη 14 Μαρτίου και ώρα 5 το απόγευμα στην αίθουσα της παλαιάς βιβλιοθήκης. Ελπιζουμε στην προσέλευση σας. Η συμμετοχή σας είναι σημαντική.

  report this review
• Anynomous

  25 February 2019

  Ηρθε η ώρα για την πιο δυνατή αποσυμπίεση μικρών και μεγάλων!!! Το τριώδιο άνοιξε και το καθιερωμένο παρτυ του σχολείου μας σε λίγες μέρες θα μας δώσει και πάλι την ενέργεια και τη χαρά που καθε χρόνο μας δίνει!!! Φορέστε τις στολες, τις μάσκες, τα μεγάλα σας χαμόγελα και ελάτε να διασκεδάσουμε όλοι μαζί!!! Ο καιρός δείχνει να μας κάνει το χατίρι τη τσικνοπέμπτη και θα το τολμήσουμε!!!

  report this review
• Anynomous

  25 February 2019

  AYPIO TPITH 26/2 TA ΣXOΛEIA TOY ΔHMOY PEΘYMNHΣ A'ΘMIAΣ & B'ΘMIAΣ EKΠ/ΣHΣ ΘA ΠAPAMEINOYN KΛEIΣTA ΛOΓΩ TΩN AKPAIΩN KAIPIKΩN ΦAINOMENΩN.

  report this review
• Anynomous

  25 January 2019

  Σας ενημερώνουμε ότι θα πραγματοποιηθεί γενική συνέλευση του συλλόγου γονέων και κηδεμόνων την Τρίτη 29 Ιανουαρίου και ώρα 5 το απόγευμα στην αίθουσα της παλαιάς βιβλιοθήκης. ΕΛΠΊΖΟΥΜΕ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΈΛΕΥΣΗ ΣΑΣ Η ΣΥΜΜΕΤΟΧΉ ΣΑΣ ΕΊΝΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΉ

  report this review
• Anynomous

  22 December 2018

  Για μια ωρα ακόμα το μπαζαρ μας στη μεγάλη πόρτα!!!!

  report this review
• Anynomous

  17 December 2018

  Ο μπουφές άνοιξε και το ζεστό περιβάλλον της παλιάς βιβλιοθήκης είναι έτοιμο να υποδεχτεί τους φίλους του σχολείου μας!!!

  report this review
• Anynomous

  28 November 2018

  Όμορφες πρωτοβουλίες

  report this review
• Anynomous

  10 November 2018

  Ο Σύλλογος γονέων και κηδεμόνων σας προσκαλεί στην ετήσια γενική συνέλευση που θα γίνει στης Τετάρτη 14 Νοεμβρίου και ώρα 6 μ.μ στην αίθουσα της παλιάς βιβλιοθήκης στην Αγία Βαρβάρα. Να συζητήσουμε για τους προβληματισμούς μας που αφορούν το σχολείο και τους μαθητές, να δούμε μαζί τις ελλείψεις του σχολικού εξοπλισμού και τους τρόπους αποκτήσεις τους(χριστουγεννιατικο μπάζα-έκθεση αντικειμένων). Θα χαρούμε πολύ να παρευρεθείτε. Η παρουσία σας είναι απαραίτητη..

  report this review
• Anynomous

  26 October 2018

  O ΣYΛΛOΓOΣ ΓONEΩN KAI KHΔEMONΩN 1OY ΔHMOTIKOY KAI 2OY NHΠIAΓΩΓEIOY ΣAΣ KAΛEI ΣTHN ΣYNEΛEYΣH ΠOY ΘA KANEI ΣTHΣ 30 OKTΩBPIOY KAI ΩPA 17:00 ΣTO XΩPO THΣ ΠAΛIAΣ BIBΛIOΘHKHΣ. 1.NA KAΘAPIΣOYME THN BIBΛIOΘHKH 2.NA ΣYZHTHΣOYME KAI NA OPΓANΩΣOYME TO XPIΣTOYΓENNIATIKO ΠAZAPIMAΣ. 3. NA ΣYZHTHΣOYME ΓIA THN ΓENIKH ΣYNEΛEYΣH TOY ΣYΛΛOΓOY ΠOY ΘA AKOΛOYΘHΣEI TIΣ EΠOMENEΣ HMEPEΣ.

  ...

  ΣAΣ ΠEPIMENOYME OΛOYΣ EKEI. H ΠAPOYΣIA ΣAΣ MAΣ EINAI AΠAPAITHTH.

  H ΠPOEΔPOΣ MAIPH ΦOYΣTAΛIEPAKH

  H ΓPAMMATEAΣ ΓEΩPΓIA ΔAMIANAKH

  See More

  report this review
• Anynomous

  11 July 2018

  Δροσερή Τρίτη, με ιστορίες και ταινίες!!!!

  report this review
• Anynomous

  10 July 2018

  Σταθερά κάθε Τρίτη! ....Πάμε μια βόλτα απο την παλιά βιβλιοθήκη στις 8.00μ.μ. ...... Κάτι θα "παίζει".....

  report this review
• Anynomous

  13 June 2018

  Μια υπέροχη ομιλία, που κατέληξε σε συζήτηση μεταξύ γονέων! Ευχαριστούμε από καρδιάς την ΘΕΩΝΗ ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΥ για την πολύτιμη προσφορά της! χαιρόμαστε πραγματικά που σε έχουμε κοντά μας!!!

  report this review
• Anynomous

  08 June 2018

  Ανακοίνωση!!! Αύριο Σάββατο δεν θα κάνουμε προβολή ταινίας γιατί στην πλατεία Μικρασιατών θα πραγματοποιηθεί το φεστιβάλ ξένων γλωσσών κ θα συμμετέχει και το σχολείο μας!!! Καλή διασκέδαση και καλό Σαββατοκύριακο!!!

  report this review
• Anynomous

  08 June 2018

  Το Σάββατο στις 12.00 θα κάνουμε παιχνιδοζαβολιες με τις κυρίες απο το νηπιαγωγείο!!! Φορέστε άνετα ρούχα κ παπούτσια και ελάτε στη δροσερή μας αίθουσα στην παλιά βιβλιοθήκη!!!

  report this review
• Anynomous

  07 June 2018

  ομιλία παιδοψυχολόγου

  report this review
• Anynomous

  03 June 2018

  Απο σήμερα οι προβολές θα γίνονται με τον καταπληκτικό καινούριο μας προτζεκτορα!!! Σιγά σιγά εξοπλίζεται η παλιά μας βιβλιοθήκη!!!

  report this review
• Anynomous

  01 June 2018

  και αυτό το Σάββατο στις 12,00 στο γνωστό μέρος, ελάτε μικροί και μεγάλοι να παίξουμε και να χορέψουμε!!!

  report this review
• Anynomous

  24 May 2018

  Το απόγευμα θα απολαύσουν οι μικροί μας φίλοι μια ταινία! Σας περιμένουμε όλους Υ.Γ. Ίσως να συνεχίσουμε και οι γονείς μετά, όπως την προηγούμενη φορά..

  report this review
• Anynomous

  24 May 2018

  Το Σάββατο στις 12 το μεσημέρι θα σμίξουμε στην Παλιά Βιβλιοθήκη

  report this review
• Anynomous

  24 May 2018

  Σας περιμένουμε!

  report this review
• Anynomous

  06 February 2018

  Το βράδυ της Τσικνοπέμπτης, στον αποκριάτικο χορό του 1ου Δημοτικού σχολείου (Τούρκικο) θα κληρωθεί ένα super ποδήλατο CROSS TOR μάρκας ARRINA. Τεχνικά χαρακτηριστικά - Το ποδήλατο διαθέτει 3- 21 ταχύτητες - Δυναμό - Σχάρες και λασπωτήρες... - Ανάρτηση - Μπροστά και πίσω φώτα

  Μεγάλος Χορηγός BIKE TIME Ποδήλατα -Ανταλλακτικά- Service Σταμαθιουδάκη 72

  Χορηγοί

  ΤΕΧΝΟΚΑΛΥΨΗ Επισκευή - εμπόριο υπολογιστών Αγίας Βαρβάρας 43

  ΠΕΛΛΑ ΣΤΕΦΑΝΟΥΔΑΚΗ - ΓΑΣΠΑΡΑΚΗ Οπτικά - Φακοί επαφής Λ.Κουντουριώτου 63

  ΧΑΡΑ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗ Κοσμήματα - τσάντες Εθνικής Αντιστάσεως 22

  See More

  report this review
• Anynomous

  06 February 2018

  ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ 2018 ...το PARTY της Τσικνοπέμπτης στο Τούρκικο!!!

  report this review
• Anynomous

  18 December 2017

  ...το Χριστουγεννιάτικο Μπαζάρ του σχολείου μας!!!

  Σας περιμένουμε!!!

  Τετάρτη 20 Δεκεμβρίου 2017... από τις 11.00 έως τις 14.00 στην Παλιά Δημοτική Βιβλιοθήκη (Αίθουσες Αγίας Βαρβάρας)

  See More

  report this review